Odigrala se bitka kod Munde

Osim što se 17. ožujka obilježava kao obljetnica smrti irskog sveca zaštitnika sv. Patrika, na današnji dan, 45. godine prije Krista odigrala se posljednja Cezarova bitka.

Bitka kod Munde odigrala se za vrijeme Cezarovog građanskog rata u današnjoj Španjolskoj, točnije u Andaluziji. Bila je to posljednja bitka između rimske popularske vojske na čelu s Julijem Cezarom i optimatske vojske na čelu s Titom Labijenom i braćom Gnejem Pompejem i Sekstom Pompejem.

Braća Pompej su sinovi vojskovođe i političara Gneja Pompeja Velikog koji je sklopio prvi trijumvirat 59. godine prije Krista s Cezarom i Krasom. On je ubijen u istom građanskom ratu 48. godine prije Krista u Egiptu.

Inače, optimati su konzervativci u Senatu Rimske Republike, njihova namjera je očuvanje dominacije Senata, sprečavanje ambicioznih vojnih zapovjednika i populističkih političara da potkopaju republikanske institucije. Ukratko, zalagali su se protiv dominacije aristokracije u rimskoj politici. Stranka koja se suprotstavljala optimatima bili su populisti, koji zastupaju način politike koji prikazuje aktualne sukobe za vlastite potrebe. Sukob ovih dviju stranki često je eskalirao u nasilje, bitno je doprinio izbijanju građanskog rata i konačnom kraju Republike i početku Carstva.
Cezarov cilj bio je uspostaviti Carstvo, pod jednim vladarom.

Građanski rat počeo je po završetku trijumvirskog ugovora. Pompej je postao konzul po treći put i donio zakone od kojih su mnogi išli protiv Cezara. Cezar je bio prokonzul u odsustvu i Pompej mu je zabranio produživanje funkcije te se morao vratiti u Rim i raspustiti svoju vojsku. Odlučujući događaj koji je potaknuo građanski rat između Pompeja i Cezara dogodio se 49. godine prije Krista kada je Cezar s jednom legijom prešao rijeku Rubikon. Rijeka Rubikon bila je posebno važna u rimskom pravu – niti jedan general nije imao ovlasti da ju pređe sa svojim trupama. Ona je služila kao granica između rimskih provincija i Cisalpske Galije. Cezar je prešavši rijeku prekršio zakon Senata i tada je izgovorio jednu od svojih poznatih izreka – „Alea iacta est”, odnosno „Kocka je bačena”.

U bitci kod Munde, na Cezarovoj strani borilo se 8 legija i 8000 konjanika što je ukupno oko 40 000 ljudi. Na suprotnoj strani borilo se čak 13 legija, oko 70 000 ljudi. Unatoč brojčanoj inferiornosti, Cezar je uništio pompejansku vojsku i time si osigurao slobodan put prema mjestu diktatora.
Labijen je poginuo, Gnej Pompej je kasnije uhvaćen i pogubljen, a Sekst Pompej je uspio pobjeći.

Ovom bitkom završio je građanski rat te više nije postojala optimatska vojska. Bila je to i posljednja bitka u Cezarovoj vojnoj karijeri.